توجه به این واقعیت که بسیاری از ترانسفورماتورهای قدرت در دنیا عمری بین 30 تا 40 سال دارند، بنابراین احتمال ایجاد خطا و از مدار خارج شدن آنها افزایش مییابد. این امر مشکلات بسیار زیادی از جمله خروج ترانسفورماتور از شبکه که از قبل برنامهریزی نشده باشد، خسارتهای مادی و نهایتا ناپایداری شبکه را بدنبال خواهد داشت. بنابراین این مقوله ارزیابی وضعیت و عمر سنجی تجهیزات شبکه برق بویژه ترانسفورماتورهای قدرت بسیار مورد توجه قرار گرفته است.
در ارزیابی وضعیت و عمر سنجی ترانسفورماتورها با توجه به تستهای مختلف روغنی، الکتریکی و مدرن و با تحلیل های انجام شده بر روی نتایج حاصل از این تست ها میتوان عمر واقعی ترانسفورماتور را در مقایسه با عمر نامی آن بدست آورد و عملا راهکارهایی جهت استفاده بهینه از ترانسفورماتور و در نتیجه افزایش طول عمر آن را ارائه نمود.
روغن ترانسفورماتور با قابلیت حل کنندگی، ایجاد شدن تخریب و رطوبت و گاز ایجاد شده از تخریب عایق های سلولزی را دارد و هر زمان مقدار رطوبت و گازهای موجود در روغن از حد نرمال خارج شود این موارد نشان دهنده ایجاد عیب در ترانسفورماتور و در شرایط جوی بایرگیری از قبیل صاعقه، نفس افتادن دستگاه خنک کننده و … را در ترانسفورماتور دارد. به مرور زمان شرایط جوی موجب بایریگیری از ترانسفورماتور و حوادث خارجی اتفاق افتاده بر روی آن از قبیل اتصال کوتاه، برخورد صاعقه و حوادث داخلی، خواص فیزیکی و عایق خود را از دست داده و به اصطلاح پیر می شود. با پیر شدن ترانسفورماتور به مرور زمان آسیب های جدی از قبیل اضافه حرارت و … به ترانسفورماتور تحمیل میگردد.
در میان این تکنیکها روش آنالیز گازهای محلول بعنوان یک روش عیبیابی برای تشخیص خطاهای اولیه مقبولیت جهانی پیدا کرده است. گازهای ناشی از خطا در ترانسفورماتور با تجزیه روغن ترانسفورماتور و مواد عایقی جامد از قبیل کاغذ، pressboard و … که تمام از سلولز ساخته شدهاند تولید میشود. علاوه بر عامل پیر شدن در تجزیه روغن و عایق سلولزی، عامل خطا در داخل ترانسفورماتور نیز این روند را افزایش میدهد. از طریق آنالیز گازهای محلول در روغن میتوان به وجود یا عدم وجود عیب در ترانسفورماتور پی برد. تفسیر نتایج حاصل از کار کارشناسی و به بردن به صحت واقعی دستگاه با استناد نبوده، به تجربه و داشتن علم تفسیر گازهای آنالیز شده در ترانسفورماتور بستگی دارد. نمونه برداری از روغن بدون خارج کردن ترانسفورماتور از مدار، یکی از مزیت های استفاده از روغن بعنوان وسیله ای برای ارزیابی وضعیت کلی ترانسفورماتور میباشد. بیش از 30 سال از تدوین استانداردهای مربوط به روشهای مبتنی بر آنالیز روغن مانند گاز کروماتوگرافی و اجرای آن میگذرد. این روشها تنها میتوانند شمای کلی از وضعیت ترانسفورماتور را ارائه نمایند. تستهای مختلفی جهت عیبیابی و ارزیابی وضعیت ترانسفورماتورها انجام میشود که از آن جمله میتوان به تستهای روغن شامل تستهای کنترل کیفی و گاز کروماتوگرافی و تستهای الکتریکی شامل اندازهگیری مقاومت عایقی سیمپیچها، اندازهگیری مقاومت اهمی و نسبت تبدیل اشاره نمود. دسته دیگری از تستها وجود دارند که به آنها تستهای مدرن اطلاق میشود. این تستها شامل اندازهگیری تخلیه جزئی (PD)، اندازهگیری جریان پولاریزاسیون و دیپولاریزاسیون (PDC)، اندازهگیری پاسخ فرکانسی (FRA) میباشند.